حدود 16 میلیون سال پیش، این دلفین غول پیکر در اعماق منطقه آبی خود شنا می کرد. اما برخلاف بسیاری از دلفین های مدرن، خانه این دلفین در اقیانوس ها نبود، بلکه در دریاچه ای آب شیرین در آمازون پرو بود. اگرچه گونه‌های دلفین‌های آب شیرین هنوز در آمازون وجود دارند، اما هیچ کدام به این دلفین باستانی نزدیک نیستند. نزدیکترین خویشاوندان این پستانداران آبزی منقرض شده در فاصله بیش از 10000 کیلومتری در جنوب آسیا زندگی می کنند.

تجزیه و تحلیل فسیلی جمجمه این دلفین باستانی به طول 70 سانتی متر نشان می دهد که طول بدن آن ممکن است 3.5 متر بوده باشد. در نتیجه، این دلفین 20-25٪ بزرگتر از دلفین های مدرن و بزرگترین دلفین آبی شناخته شده بود. اما این جمجمه ناقص است، بنابراین ممکن است بدن دلفین باستانی بزرگتر بوده باشد.

یک گروه بین المللی از محققان این فسیل را در سال 2018 در نزدیکی رودخانه ناپو در پرو کشف کردند و اخیراً نتایج تجزیه و تحلیل آن را منتشر کردند. آنها این گونه را Pebanista yacuruna نامیدند. Pipanista به سازندهای زمین شناسی در پرو اشاره دارد و یاکورونا نام مردم افسانه ای پرو است که در اعماق آب زندگی می کردند.

کشف فسیل دلفین های آب شیرین یک اتفاق بسیار استثنایی است، زیرا دلفین های کمتری در این آب ها زندگی می کنند و شرایط رودخانه برای تشکیل و حفظ فسیل ها مناسب نیست. چنین کشفی می تواند حاوی بینش های زیادی در مورد تکامل این گونه از دلفین ها باشد.

چرا برخی از دلفین ها در آب شیرین زندگی می کنند؟

به طور کلی، سه جنس دلفین های آب شیرین وجود دارد: دلفین های رودخانه ای آسیای جنوبی (Platanista)، دلفین های رودخانه آمازون (Innea) و دلفین های رودخانه یانگ تسه (Lepotes vexilifer). 40 سال است که هیچ دلفین نسل سومی مشاهده نشده است و آنها را منقرض شده می دانند. در واقع، همه گونه های دلفین های آب شیرین در معرض خطر یا به شدت در معرض خطر هستند.

محققان ابتدا بر این باور بودند که فسیل کشف شده متعلق به جنس دلفین های رودخانه آمازون است، اما مشخص شد که ویژگی های جمجمه بسیار شبیه دلفین های رودخانه ای جنوب آسیا است. این دلفین ها چشم های کوچک تری دارند.

اجداد دلفین‌های رودخانه‌ای جنوب آسیا حدود 20 میلیون سال پیش بزرگ و گسترده بودند. از سوی دیگر، اجداد دلفین های رودخانه آمازون مدرن 10 تا 6 میلیون سال پیش در اقیانوس ها پرسه می زدند.

دانشمندان بر این باورند که فراوانی و تنوع پستانداران آبزی در گذشته، دلفین ها را بر آن داشت تا برای جستجوی غذا وارد رودخانه های آب شیرین و دریاچه های آمازون شوند. اکوسیستم های آب شیرین سرشار از مواد مغذی بودند و میزبان حیوانات زیادی بودند. اما دلفین ها به راحتی در بالای هرم غذایی قرار داشتند. این می تواند اندازه بزرگ این دلفین های باستانی را توضیح دهد.

اما تغییرات محیطی مانند خشکسالی باعث انقراض P. yacuruna شد. در نتیجه زیستگاه های آب شیرین در آمازون در دسترس اجداد دلفین های امروزی قرار گرفت.

محققان خاطرنشان می کنند که انقراض P. yacuruna نشان می دهد که امروزه زیستگاه دلفین های آب شیرین در آمازون چقدر آسیب پذیر است. با وجود آلودگی جیوه ناشی از معادن طلا، آینده دلفین های آمازون امروز نامشخص تر از همیشه به نظر می رسد.